Budownictwo zrównoważone i ekologiczne a zrównoważony rozwój. Zasady projektowania

Autorzy Rockwool 8 minut czytania
Z tego tekstu dowiesz się

czym jest zrównoważone budownictwo

jak budownictwo zrównoważone odpowiada na potrzeby zrównoważonego rozwoju

czym są zielone budynki i architektura

jak zrównoważone budownictwo korzysta z odnawialnych źródeł energii

Budownictwo zrównoważone i zrównoważony rozwój idą w parze

Coraz częściej na etapie projektowania budynków mieszkalnych, biurowych czy użyteczności publicznej architekci i projektanci branżowi kierują się zasadami zrównoważonego rozwoju. Decydują się na rozwiązania, które obniżają koszty utrzymania budynku, poprawiają komfort mieszkańcom oraz nie powodują negatywnego oddziaływania na środowisko. W poniższym wpisie rozwiniemy kwestie zrównoważonego budownictwa oraz omówimy zasady związane z projektowaniem takich budynków.

zielone budownictwo
budownictwo zrównoważone


Główne założenia zrównoważonego budownictwa

Budownictwo to jeden z głównych sektorów gospodarki, który pochłania bardzo dużą część zasobów energetycznych. Obecne trendy zarówno technologiczne, jak i społeczne dążą do tego, aby ten sektor wdrażał zasady zrównoważonego rozwoju. Ich nadrzędnym celem jest ograniczenie dewastacji środowiska naturalnego i nadmiernego zużycia zasobów naturalnych. Dlatego wszyscy uczestnicy procesu budowlanego – począwszy od inwestora aż do projektanta – powinni otworzyć się na nowości rynkowe oraz na rozwiązania wpisujące się w założenia zrównoważonego budownictwa. Zasadę zrównoważonego budownictwa można streścić w trzech ogólnych punkach:

  • zapewnić komfort i ochronę zdrowia mieszkańców (korzyści społeczne),
  • zminimalizować straty ciepła i wykorzystywać wysokoefektywne źródła energii (korzyści finansowe),
  • ograniczać ilość odpadów oraz negatywny wpływ na środowisko naturalne (korzyści środowiskowe).

Wyżej wymienione zasady powinny być stosowane nie tylko w nowo projektowanych budynkach, lecz także w tych poddawanych termomodernizacji, np. poprzez docieplenie ścian i ograniczenie strat ciepła na zewnątrz budynku. Tym samym podejście do zrównoważonego budownictwa powinno zaczynać się od fazy projektowania, poprzez wykonywanie budynków aż po ich renowacje oraz rozbiórkę. Uwzględniając wpływ nowych obiektów na środowisko naturalne oraz ludzkie zdrowie, powinniśmy brać pod uwagę minimalizację strat ciepła poprzez stosowanie odpowiedniej izolacji obiektów,  umiejętne wykorzystanie energii odnawialnych , takich jak: energia słoneczna, systemy fotowoltaiczne, roślinne oczyszczalnie ścieków, wykorzystanie drzew i roślinności np. w konstruowaniu zielonych dachów aż po magazynowanie i wykorzystanie wody deszczowej.

Budownictwo ekologiczne, czyli zrównoważone projektowanie budynków

Dobrze przemyślany projekt ma kluczowy wpływ na przyszłe koszty prac budowlanych oraz późniejsze koszty eksploatacyjne budynku. Ważne, aby projektant dążył do maksymalnego ograniczenia negatywnego wpływu inwestycji na środowisko naturalne. Ponieważ budynki są skomplikowanym produktem zawierającym różnego rodzaju materiały i komponenty – wybór każdego z nich może mieć swoje przełożenie na standard ekologiczny.

Projektując budynek zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, powinniśmy korzystać z szeregu materiałów bazujących na materiałach pochodzenia naturalnego – należą do nich częściowo materiały konstrukcyjne, izolacyjne oraz wykończeniowe wyszczególnione poniżej:

  • skalna wełna, wełna drzewna, wełna owcza, słoma, bambus,
  • kamień, drewno oraz metale z odzysku,
  • materiały odpadowe z przemysłu obojętnego dla środowiska, np. odpady betonowe czy ceglane.

Skalna wełna jest materiałem opartym na jednym z najpowszechniej występujących w naturze surowców – skałach wulkanicznych. Ten materiał jest powszechnie wykorzystywany w budownictwie jako izolacja przegród zewnętrznych. Ze względu na dużą gęstość oraz wielowarstwową i włóknistą budowę – skalna wełna posiada doskonałe właściwości w zakresie izolacji akustycznej i – ogranicza przewodzenie drgań i wibracji. Dzięki temu może być wykorzystywana jako międzykondygnacyjna izolacja stropów i ścian wewnętrznych. Skalna wełna spośród wymiennych materiałów pochodzenia naturalnego posiada najwyższą klasę odporności ogniowej A1.

zielone budynki
zielone budynki

 

Zielone budownictwo: efektywne wykorzystanie energii

Ograniczenie zużycia energii przez nowo budowane budynki leży u podstaw zrównoważonego rozwoju. W krajach Unii Europejskiej obserwujemy rozwój prawnych regulacji dążących do ograniczenia zużycia energii w obiektach budowlanych. Uchwalona dyrektywa 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w  sprawie charakterystyki energetycznej budynków. wprowadza istotne zmiany w polityce budowlanej. Zgodnie z jej postanowieniami, od 2021 r. budowane budynki muszą charakteryzować się możliwie niskim zapotrzebowaniem na energię.

Sprawdź jak polskie miasta powinny przygotować się na zmiany klimatyczne.

Dlatego projektując tego typu obiekty, powinniśmy zwrócić uwagę na osiągnięcie odpowiednich parametrów izolacyjności ścian zewnętrznych czy dachów. W polskim ustawodawstwie odbywa się to, poprzez spełnienie tzw. współczynnika U. Wartości tego współczynnika jest systematycznie zmniejszane przez warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie – następne zmiany zgodnie z rozporządzeniem planowana są od 1 stycznia 2021 roku. Celem  takiego kierunku zmian przepisów, jest m.in. ograniczanie kosztów eksploatacji budynków, a więc korzyści finansowe. Niższe współczynniki przenikania ciepła przegród to równie poprawa komfortu cieplnego użytkowników budynków, a więc korzyści społeczne. Graniczne współczynniki U przegród zewnętrznych obowiązujące (WT 2017) oraz planowane (WT 2021) przedstawiono poniżej:

Przegroda

Wymagany współczynnik U zgodnie z WT 2017 [W/(m2·K)]

Wymagany współczynnik U zgodnie z WT 2021 [W/(m2·K)]

Podłoga na gruncie

0,30

0,30

Ściana zewnętrzna

0,23

0,21

Dach

0,18

0,15

Okna zewnętrzne

1,1

0,9

Okna balkonowe

1,1

0,9

Drzwi zewnętrzne

1,5

1,3

Warto również wspomnieć o oknach – to element budynku, który z jednej strony ma zapewnić dobre oświetlenie pomieszczeń, aby zmniejszyć zużycie energii z tytułu oświetlenia. Z drugiej strony, należy uwzględnić wpływ okien na straty ciepła – biorąc pod uwagę, że zimą okna w porze słonecznej dogrzewają pomieszczenia, natomiast podczas pochmurnej pogody powodują stratę ciepła z pomieszczeń, ponieważ stanowią „najsłabsze ogniwo” izolacyjne.

wełna skalna rockwool

Zdj.1. Wełna skalna produkowana jest głównie z bazaltu, a także z gabro, dolomitu i kruszywa wapiennego

Odnawialne źródła energii

Zrównoważone budownictwo w bilansie energetycznym powinno wykorzystywać odnawialne źródła energii – do ogrzewania budynków oraz do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Do takich celów można wykorzystywać energię słoneczną, systemy fotowoltaiczne, biomasę czy energię geotermalną – tę ostatnią możemy wykorzystać dzięki gruntowym pompom ciepła. Dodatkowym elementem  są systemy wentylacji mechanicznej budynków z rekuperacją czyli z k z ponownym wykorzystaniem ciepła – dzięki czemu minimalizujemy nakłady energetyczne związane z podgrzewaniem powietrza wentylującego w okresie zimowym.

Budownictwo zrównoważone w służbie natury

Budownictwo zrównoważone konsekwentnie skupia się na ochronie środowiska naturalnego, dba o zdrowie i niskie zużycie energii. To jeden z priorytetowych sektorów Unii Europejskiej – Komisja Europejska zaliczyła zrównoważone budownictwo do tzw. sektorów wiodących, które mają duży potencjał i kluczowe znaczenie dla gospodarki Europy. Przykładem jest dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków – zgodnie z jej postanowieniami od 2021 r. budowane budynki muszą charakteryzować się możliwie niskim zapotrzebowaniem na energię. Budynki użyteczności publicznej wymóg ten muszą spełniać znacznie wcześniej, już od 2019 r. Uchwalona dyrektywa ma za zadanie poprawić bezpieczeństwo energetyczne krajów członkowskich Unii Europejskiej, zmniejszyć emisję szkodliwego CO2 oraz zmniejszyć uzależnienie gospodarki Unii Europejskiej od importu gazu, ropy oraz innych paliw kopalnych. itd.

Polecamy również:

Domek letniskowy całoroczny – jak się do tego zabrać?

Chcesz zbudować domek letniskowy? Mówimy o czym pamiętać! A może już posiadasz domek letniskowy? Pomyśl o przystosowaniu go na potrzeby pobytów w zimie. Dlaczego warto zmienić dom letniskowy na całoroczny? O tym opowiada Mariusz Borowy.