Rosnące ceny ogrzewania i coraz większa świadomość ekologiczna sprawiają, że właściciele domów jednorodzinnych coraz częściej decydują się na ich ocieplenie. Niestety, decyzja o rozpoczęciu takiej inwestycji wielu osobom nie przychodzi łatwo, bo wiążą się z nią znaczne koszty. Przecież ceny ocieplenia mogą, w zależności od regionu, wybranej technologii i grubości warstwy izolacyjnej, sięgnąć kwoty 150-200 zł/m2.
Na szczęście istnieją programy, w ramach których można pozyskać wsparcie finansowe na różnego rodzaju działania zmniejszające zapotrzebowanie energetyczne domu.
Czyste powietrze
Jednym z największych tego typu programów jest rządowy program Czyste Powietrze, finansowany przez Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (FOŚiWG). Dysponuje on łączną kwotą 103 mld zł i rozpisany jest na lata 2018-29 r., z tym, że wnioski o dofinansowanie będzie można składać do 30 czerwca 2027. Od 15 maja ruszył on w nowej odsłonie ze zmienionymi regułami.
W jego ramach o dofinansowanie może ubiegać się osoba fizyczna będąca właścicielem lub współwłaścicielem domu jednorodzinnego albo mieszkania wydzielonego z takiego budynku i posiadającego wyodrębnioną księgę wieczystą. By mogła ona skorzystać z programu, suma jej dochodów nie może przekraczać 100 tys. zł rocznie.
Dotację można wziąć zarówno bezpośrednio na realizację inwestycji wskazanej w programie, jak i na spłatę kredytu udzielonego na taki cel. Nie trzeba więc czekać z termomodernizacją na rozpatrzenie wniosku i przelew od państwa.
Program oferuje dwa poziomy finansowania: podstawowy i podwyższony. Ten drugi dotyczy wnioskodawców o dochodach w wysokości do 1400 zł na osobę w rodzinie, lub 1960 zł w przypadku gospodarujących samodzielnie. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej roczny przychód przedsiębiorcy nie może przekraczać 30-krotności minimalnego wynagrodzenia, czyli obecnie ok 84 tys. zł.
O ile pierwszy poziom oferuje dotacje w wysokości 30 proc. na większość wymienionych w katalogu kosztów kwalifikowanych pozycji, to ten drugi już 60 proc. Dwukrotnie wyższe są też maksymalne sumy dopłaty do danej inwestycji. I tak na przykład, w podstawowym poziomie finansowanie pompy ciepła powietrze -powietrze może być wsparte dopłatą w wysokości 30 proc. a maksymalna kwota to 9 tys. zł. Tymczasem w podwyższonym będzie to odpowiednio 60 proc. i 18 tys. zł. Wyższe, choć już nie o tak wiele są również całkowite sumy możliwej do uzyskania dotacji.
Przeczytaj też: Fasada w budynku mieszkalnym – na co zwrócić uwagę?
Różne opcje dofinansowania
Zgodnie z nowymi warunkami programu, beneficjent korzystający z dofinansowania na podstawowym poziomie, ma trzy możliwości do wyboru:
Opcja 1 – wymiana starego pieca na gruntową lub powietrzną pompę ciepła służącą do ogrzewania lub ogrzewania i podgrzewania CWU. Przysługuje na ten cel maksymalnie 25 tys. zł dofinansowania. Instalacji pompy mogą towarzyszyć następujące wydatki:
- Wykonanie ekspertyz i projektu
- Audyt energetyczny
- Ocieplenie budynku, wymiana okien i drzwi – to warunek sfinansowania audytu
- Wymiana instalacji CO i CWU, oraz montaż kolektorów słonecznych
- Założenie wentylacji mechanicznej i rekuperacji
- Instalacja fotowoltaiczna – jej udział w inwestycji podnosi wysokość dotacji do maks. 30 tys. zł
Polecamy artykuł: Współczynnik przenikania ciepła – co oznacza?
Opcja 2 – Wymiana starego pieca na paliwo stałe na inne źródło ciepła, spełniające aktualne normy, z wyjątkiem pompy ciepła. Inwestycji mogą towarzyszyć te same działania dodatkowe co w opcji 1. Maksymalny poziom dofinansowania to 20 tys. zł i 25 tys., gdy instalowana jest fotowoltaika.
Opcja 3 – Dla osób nie planujących wymiany źródła ciepła. Maksymalna kwota dotacji to 10 tys zł
W jej ramach mogą być sfinansowane następujące inwestycje:
- instalacja wentylacji mechanicznej z rekuperacją,
- ocieplenie domu,
- wykonanie niezbędnych ekspertyz, projektów i audytu energetycznego. Tego ostatniego tylko w połączeniu z ociepleniem.
Osoby, którym przysługuje podwyższony poziom finansowania mają natomiast do wybory dwie możliwości:
Opcja 1 – wymiana starego pieca na efektywne źródło ciepła, oraz towarzyszące temu inwestycje takie same jak w opcji 1 w poziomie podstawowym. Tu limit dotacji to 32 tys. zł lub 37, gdy instalowana jest fotowoltaika.
Opcja 2 – Dla osób nie planujących wymiany pieca. Maksymalna kwota dotacji to 15 tys. zł. W jej ramach sfinansowane mogą być:
- założenie wentylacji mechanicznej z rekuperacją,
- ocieplenie domu wraz z wymianą okien i drzwi
- wykonanie niezbędnych ekspertyz, projektów i audytu energetycznego.
Uproszczona lista kosztów możliwych do sfinansowania w ramach programu Czyste Powietrze:
Katalog kosztów kwalifikowanych – poziom podstawowy
Katalog kosztów kwalifikowanych – poziom podwyższony
Jak i gdzie złożyć wniosek
Wnioski o dofinansowanie można składać zarówno przez internet (to opcja preferowana), jak i osobiście, pocztą lub kurierem w wojewódzkich oddziałach FOŚiGW, ewentualnie w urzędzie gminy, o ile ta zawarła porozumienie o realizacji programu.
Papierową wersję dokumentu należy wydrukować z Portalu Beneficjenta na stronie internetowej właściwego WFOŚiGW. Znajdują się tu również wszystkie potrzebne do wnioskowania informacje, w tym kompletna i aktualna lista wymaganych dokumentów. Linki do wojewódzkich oddziałów Funduszu znajdziemy na końcu strony www.czystepowietrze.gov.pl
By złożyć wniosek elektronicznie, potrzebny jest profil zaufany. Mając go, należy wejść na portal www.gov.pl, znaleźć znajdującą się mniej więcej na środku ekranu zakładkę „nieruchomości i środowisko”, kliknąć na nią i ponownie odnaleźć ją na krótkiej liście, która się wyświetli. Kolejny krok to rozwinięcie listy, odnalezienie linka „Skorzystaj z programu Czyste Powietrze” i wybranie go. Następnie warto zapoznać się z zakładką „Co musisz mieć”. Po zebraniu wymaganych dokumentów wystarczy kliknąć na przycisk WNIOSEK O PŁATNOŚCI – FORMULARZ ONLINE i postępować zgodnie z instrukcjami.
Przeczytaj też: Skorupka cieplna – jak mieć ciepło w domu i płacić mniej za ogrzewanie?
Wsparcie kredytowe
Oprócz dotacji, w ramach programu Czyste Powietrze będą już wkrótce – prawdopodobnie od połowy 2021 dostępne Kredyty Antysmogowe. Obecnie ich udzielaniem zainteresowane są Alior Bank, Bank Ochrony Środowiska, BNP Paribas Bank Polska, Santander Consumer, Credit Agricole, Bank Pocztowy, Bank Polskiej Spółdzielczości i zrzeszone Banki Spółdzielcze, Bank Polska oraz Banki Spółdzielcze SGB. Łącznie będzie to ponad 3,5 tys. placówek, w których będzie można również składać wnioski o klasyczne dotacje. Kredyty będą udzielane na warunkach rynkowych, ale dzięki gwarancjom udzielonym bankom przez Bank Gospodarstwa Krajowego, mają one mieć preferencyjne oprocentowanie i dłuższy od standardowego okres spłaty. Do końca 2022 r ich wartość ma przekroczyć 3 mld zł.
Do tej pory z Programu, który ruszył w 2018 r skorzystało nieco ponad 100 tys. osób, a drugie tyle czeka na rozpatrzenie wniosków. Łącznie wypłacono ok 1,3 mld zł dotacji. To znacznie poniżej początkowych deklaracji, które mówiły o 4 milionach domów, które miały być w jego ramach zmodernizowane. Wymagało by to realizacji ok 300-400 tys. inwestycji rocznie, tymczasem obecnie wnioski o dotację spływają w tempie 2-3 tys. / tydz czyli tylko 100-150 tys. na rok.
Jedną z barier zmniejszających zainteresowanie dotacjami są koszty termomodernizacji nie objęte dofinansowaniem, które musi ponieść sam wnioskodawca. Dla wielu osób są one z byt wysokie, i fakt, że dzięki dopłatom całą inwestycja staje się bardzo opłacalna, nie ma dla nich znaczenia.
Dlatego twórcy programu rozważają jego kolejna modyfikację, tak by osoby o niskich – obecnie nie wiadomo jeszcze, jakich dokładnie – dochodach mogły korzystać ze wsparcia w wysokości 90 proc. wartości inwestycji.
Program Stop Smog
Innym źródłem finansowania termomodernizacji domu jednorodzinnego może być program Stop Smog. Jest on adresowany do gmin, które uchwaliły i wdrożyły ustawę antysmogową i są w stanie wytypować odpowiednią – stanowiącą minimum 1 proc. ogółu – liczbę gospodarstw domowych spełniających kryteria programu. Muszą one posiadać również środki na wkład własny, który jest tu wymagany. Dotacja państwowa obejmuje bowiem maksymalnie 70 proc. środków dofinansowania. Natomiast końcowy beneficjent może uzyskać nawet 100 proc. finansowania, choć są gminy wymagające np. 10 proc. wkładu własnego. Maksymalny koszt termomodernizacji wynosi w Programie 53 tys. zł na jeden dom lub tyle samo na jeden lokal, gdy budynek podzielony jest na dwa mieszkania, co jest dopuszczalne.
Dofinansowaniem mogą być objęte działania z katalogu programu Stop Smog, o ile doprowadzą do zmniejszenia zapotrzebowania budynku na ciepło właściwe o minimum 30 proc.
By się zakwalifikować do programu Stop Smog, wnioskodawca musi spełniać następujące warunki:
- Dochód na osobę samotnie gospodarującą nie wyższy niż 175 proc. najniższej emerytury, obecnie to ok 1800 zł, lub 125 proc. – ok 1300 zł – w przypadku rodziny
- Łączny majątek – w tym przeznaczona do modernizacji nieruchomość – nie wyższy niż 424 tys. zł
- Zamieszkiwanie dofinansowanej nieruchomości przez minimum 5 lat po termomodernizacji.
- Podstawowym wymogiem jest posiadanie na własność nieruchomości przeznaczonej do termomodernizacji lub jej wydzielonej notarialnie części
Polecamy także artykuł: Dom ekologiczny – pierwszy krok do ekologicznej transformacji
Wymienione powyżej liczby wyraźnie wskazują, że jest to program adresowany do najuboższej części społeczeństwa. Jego celem jest wsparcie osób, określanych jako dotkniętych energetycznym ubóstwem, czyli takich, u których koszty ogrzewania stanowią znaczna pozycję w budżecie domowym, a jednocześnie korzystają one zwykle z najbardziej zanieczyszczających atmosferę źródeł ciepła. Po zakończeniu inwestycji samorząd ma prawo dokonywać kontroli jej użytkowania i zażądać zwrotu udzielonego wsparcia w przypadku, gdy beneficjent:
- sprzeda część lub całość sfinansowanej w ramach programu instalacji,
- wykorzystuje – niezgodnie z instrukcją pieca – paliwa niskiej jakości lub pali śmieciami
- unika obowiązkowych przeglądów kominiarskich,
- używa niespełniające norm emisyjnych źródła energii
- sprzedał zmodernizowany dom lub jego część w ciągu 5 lat po termomodernizacji.
Ulga w kredycie
Dla osób, które swoje działania poprawiające efektywność energetyczną domów chcą sfinansować w minimum 50 proc. za pomocą kredytów bankowych, interesującą formą wsparcia może być udzielana przez Bank Gospodarstwa Krajowego Premia Termomodernizacyjna.
Może ona pokryć 16 proc. kosztów inwestycji, lub 21 proc., gdy w grę wchodzi montaż odnawialnych źródeł energii o mocy minimum 1 kW dla domu jednorodzinnego i 6 kW dla domów wielorodzinnych. W ramach Premii można również uzyskać 50 proc. finansowanie na sporządzenie dokumentacji oraz realizację warstwy elewacyjnej na położonym w ramach termomodernizacji ociepleniu ścian. Premię otrzymać mogą nie tylko właściciele domów mieszkalnych, ale też zarządcy wielu innych obiektów, jak choćby internaty, domy dziecka, hotele robotnicze itp. Pożyczką, której spłata wspomagana jest Premią nie mogą być kredytowane wydatki finansowane ze wsparciem środków publicznych.
Widać więc, że sposobów na sfinansowanie ocieplenia – czy szerzej – termomodernizacji domu nie brakuje. Warto zapoznać się z aktualnymi programami i poważnie rozważyć skorzystanie z któregoś z nich. Pamiętajmy, że zarówno sytuacja na rynku paliw, a głównie wyczerpywanie się ich zasobów, jak i obowiązujące przepisy prawa, będą w przyszłości stale sprzyjać wzrostowi cen ogrzewania domów. Jednym słowem: jest drogo, a będzie drożej. Kto nie chce wydawać majątku na ogrzewanie, musi się modernizować.
Autor tekstu:
Mariusz Borowy
Dziennikarz-freelancer, wyprowadził się z miasta, mieszka i pracuje na Podlasiu, gdzie prowadzi wieczny remont chatki z 1927 r. Publikuje w wielu czasopismach i gazetach, m.in. Newsweek, Gazeta Wyborcza, Forbes, Żyjmy dłużej, Podróże. Pasjonat nowoczesnej architektury i technologii. Ostatnio zrealizował swoje marzenie i ukończył najlepszą w Polsce szkołę stolarską w Garbatce Letnisku. W ten sposób spełniło się proroctwo jego wychowawczyni z liceum, o tym, że jak tak dalej pójdzie, to wyląduje w zawodówce. Wylądował, a obecnie planuje przystąpić do egzaminu czeladniczego.
Opinie