Odporność ogniowa i bezpieczeństwo pożarowe budynku 

Damian Czernik 10 minut czytania
Z tego tekstu dowiesz się

Dlaczego odporność ogniowa materiałów jest ważna

Jakie są klasy odporności ogniowej

Jak ustrzec się przed rozgorzeniem

Co to odporność ogniowa ścian i przegród

Podstawowe zasady bezpieczeństwa pożarowego budynków

Klasa odporności ogniowej a budowa domu

pożar w mieszkaniu

Przyczyną większości pożarów w budownictwie mieszkalnym jest nieostrożność przy posługiwaniu się ogniem otwartym, a także wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja. Jednak bez względu na źródło wystąpienia pożaru do jego szybkiego rozwoju i błyskawicznego rozprzestrzeniania się ognia przyczyniają się materiały budowlane. Dlatego warto pomyśleć o skutecznej ochronie przeciwpożarowej i do budowy domu wybrać materiały o odpowiedniej klasie reakcji na ogień.

Architekt na etapie projektowania budynku musi zadbać o to, aby był on zgodny z obowiązującymi przepisami techniczno-budowlanymi z uwzględnieniem bezpieczeństwa pożarowego użytkowników i mienia. Mówiąc o bezpieczeństwie pożarowym, bierzemy pod uwagę m. in. takie kwestie jak: zachowanie odpowiedniej odległości między budynkami, uzyskanie odpowiedniej klasy odporności ogniowej przegród budowlanych, zapewnienie wyjść ewakuacyjnych i drogi dojazdowej dla straży pożarnej.

Z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego najwięcej uwagi powinniśmy poświęcić materiałom, z których powstaje budynek. Te właściwe mogą podwyższyć odporność ogniową elementów budynku, niektóre wprost przeciwnie – w zetknięciu z ogniem staną się paliwem, przyczyniającym się do błyskawicznego rozprzestrzeniania się ognia. Przy wyborze bezpiecznych i odpowiednich materiałów budowlanych pomocna może się okazać europejska klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych. Większość dopuszczonych do sprzedaży materiałów została zbadana i sklasyfikowana pod kątem reakcji na ogień.

Informacja o klasie reakcji na ogień wyrobu budowlanego jest umieszczona na etykiecie. Można z niej się dowiedzieć, jak wyrób zachowuje się w warunkach działania ognia: czy wyrób jest łatwo zapalny, czy podczas tego procesu wydziela dym lub też czy jest odporny na działanie płomieni.

W klasyfikacji ogniowej wyróżniamy trzy podstawowe kryteria oceny materiałów budowlanych:

  1. klasa podstawowa wyrobu – wskazuje, czy dany produkt przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. jak dużo i szybko wytwarza energii cieplnej,
  2. ilość i szybkość wytwarzanego dymu w warunkach pożaru (kryterium to nie dotyczy wyrobów z klas A1, E i F),
  3. możliwość tworzenia się płonących kropel i odpadów, które mogą powodować dalsze rozprzestrzenianie się ognia i wywołać oparzenia skórne (kryterium to dotyczy materiałów z klas od A2 do E).

Klasyfikacja ogniowa. Klasy odporności ogniowej materiału – jakie są i co oznaczają?

Dzięki podstawowej klasie reakcji na ogień można ocenić tzw. ryzyko rozgorzenia, czyli gwałtownego rozprzestrzeniania się ognia następującego w chwili, gdy wszystkie palne materiały znajdujące się w pomieszczeniu stają w ogniu. W wyniku tego procesu następuje skokowy wzrost temperatury oraz rośnie prawdopodobieństwo przenoszenia się pożaru na inne pomieszczenia.

Warto wspomnieć, że meble i elektronika we współczesnych mieszkaniach zawierają wielokrotnie więcej niż kiedyś tworzyw sztucznych – co oznacza, że salon może spalić się nawet 10 razy szybciej niż salon z wyposażeniem pochodzącym z lat 50.

Klasa podstawowa 

  Właściwości  

Rozgorzenie podczas badania   w teście referencyjnym RCT    

 Przykładowe materiały

A1

Niepalne

Brak rozgorzenia 

Beton, stal, skalna wełna mineralna

A2

Niepalne

Brak rozgorzenia, minimalna ciepła spalania 

Płyta g-k, wełna mineralna o dużej gęstości

B

Zapalność małym płomieniem przez 60 s Fs < 150 mm, ograniczony udział w pożarze

Ograniczony wpływ na rozgorzenie, niska wartość ciepła spalania

 PVC twarde

C

Zapalność małym płomieniem przez 60 s Fs < 150 mm, ograniczony, lecz zauważalny udział w pożarze

Rozgorzenie nie wcześniej niż po 10 min przy strumieniu cieplnym 300 kW

 Niektóre pianki poliuretanowe, płyty g-k z tapetą papierową

D

Zapalność małym płomieniem przez 60 s Fs < 150 mm, istotny udział w pożarze

Rozgorzenie nie wcześniej niż po 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW

Większość pianek poliuretanowych, drewno bez zabezpieczeń

E

Zapalność małym płomieniem przez 20 s Fs < 150 mm, bardzo duży udział w pożarze

 Rozgorzenie przed upływem 2 min przy strumieniu cieplnym 100 kW

Spienione tworzywa sztuczne o zmniejszonej palności, styropian

F

Bardzo duży udział w pożarze lub brak wymagań

 Nie spełnia żadnych kryteriów

Spienione tworzywa sztuczne

Tab. 1. Podstawowa klasa reakcji na ogień

Według Europejskiej Klasyfikacji Reakcji Na Ogień wszystkie produkty przydzielone są do jednej z 7 klas od najwyższej A1 do najniższej F. Wyroby klasy A1 nie palą się, a więc w żaden sposób nie przyczyniają się do rozwoju pożaru. Na drugim biegunie są produkty klasy F, które nie spełniają żadnych wymagań. W kontakcie z ogniem łatwo się zapalają, wytwarzając przy tym ogromne ilości dymu i ciepła, szybko rozprzestrzeniając ogień.

ogień gniazdko elektryczne

Rozgorzenie, jakich produktów unikać?

Najbezpieczniejszym wyborem jest produkt o klasie A1, a następnie A2 i B. Produkty znajdujące się w klasach C, D, E oraz F doprowadzają do tzw. rozgorzenia, czyli nagłego, gwałtownego, rozprzestrzeniania się ognia, charakteryzującego się skokowym wzrostem temperatury.

Należy dodać, że zagrożeniem dla mieszkańców jest także rozwijający się dym – podczas pożaru zmniejsza widoczność, utrudnia oddychanie i wydłuża czas ewakuacji. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że dym zawiera substancje trujące lub toksyczne, z których niektóre mogą mieć działanie długotrwałe.

Właśnie dlatego etykiety produktów budowlanych oznaczone Euroklasami od A2 do D muszą także wskazywać na wielkość emisji dymu. Ta klasyfikacja ogniowa nie dotyczy materiałów najbezpieczniejszej klasy A1 (do której należy skalna wełna mineralna) i najniższych klas E i F. Wyróżniamy 3 klasy emisji dymu:

Klasa dodatkowa w zakresie wydzielania dymu 

 Właściwości

 Przykłady wyrobów

s1

Prawie bez dymu

Płyty g-k

s2

Średnia emisja dymu

Drewno ze środkami ognioochronnymi

s3

Intensywna emisja dymu  

Guma, spienione tworzywa poliuretanowe

Tab. 2. Klasa dodatkowa w zakresie  ilości i szybkości wytwarzania dymu

Izolacja budynku o wysokiej klasie reakcji na ogień

Właściwa izolacja budynku może zwiększyć odporność ogniową elementów budynku lub wprost przeciwnie zwiększyć ryzyko wystąpienia pożaru. Na przestrzeni lat wymagana izolacyjność, a wraz z nią grubość izolacji cieplnej, zwiększyła się z kilku do kilkunastu lub nawet ponad 20 cm. W przypadku stosowania palnych izolacji cieplnych, takich jak samogasnący styropian, zwiększa to ryzyko pożarowe. Im więcej palnego materiału na elewacji, tym większe jej obciążenie ogniowe tym szybciej i dalej może się po niej rozprzestrzeniać ogień. Ryzyka nie eliminuje stopień NRO (nierozprzestrzeniania ognia), jaką mogą uzyskać odpowiednio zaprojektowane i starannie wykonane ocieplenia ze styropianem.

Wśród wielu materiałów termoizolacyjnych stosowanych w celu ochrony pożarowej wyróżnić możemy następujące grupy: materiały na bazie skalnej wełny mineralnej, materiały mikroporowate, materiały krzemianowo-wapienne oraz farby termoizolacyjne.


Klasyfikacja ogniowa wełny skalnej

Izolacja ze skalnej wełny mineralnej dzięki niepalności (najwyższa klasa reakcji na ogień A1) przyczynia się do poprawy poziomu bezpieczeństwa pożarowego w budynkach, stanowiąc jednocześnie barierę przeciwpożarową. Taki materiał może być stosowany w przegrodach stanowiących elementy oddzielenia przeciwpożarowego, tj. ścianę zewnętrzne – bez ograniczeń wynikających z wysokości budynków. To ostatnie wynika z faktu, że obowiązujące przepisy techniczno-budowlane ustanowiły wymóg stosowania wyłącznie niepalnych izolacji na ścianach zewnętrznych w nowych budynkach powyżej 25 m. Warto wspomnieć, że np. w Niemczech stosowanie palnych izolacji ścian zewnętrznych budynków wysokich jest zabronione na całej ich wysokości.

wełna skalna bezpieczeństwo pożarowe


Rys. 1.
Niepalna fasada budynku mieszkalnego z wykorzystaniem skalnej wełny mineralnej FASROCK w klasie odporności ogniowej A1

Odporność ogniowa ścian i przegród

Mówiąc o odporności ogniowej poszczególnych elementów konstrukcji budynku (np. ściany, strop, przekrycie dachu etc.), używamy klas R E I, gdzie R to nośność ogniowa, E – szczelność ogniowa, a I – izolacyjność. W zależności od badanego zakresu i obszaru określa ona czas, w jakim element lub konstrukcja budynku spełniają swoją funkcję w czasie pożaru. Jeśli w projekcie figuruje informacja o klasie odporności ogniowej EI 60, to dany element – np. izolowany kanał wentylacyjny – musi w warunkach pożaru utrzymywać szczelność i izolacyjność ogniową przez co najmniej 60 minut. Aby przegrody osiągały możliwie wysoką odporność ogniową, muszą być wykonane z materiałów niepalnych. Odpowiednio wbudowana skalna wełna pozwala osiągnąć klasę odporności ogniowej nawet REI 60 dla przekryć dachowych, REI 240 dla ścian oraz EI 60 dla poddaszy.

 

Bezpieczeństwo pożarowe

Budując lub remontując dom czy też inwestując w inne obiekty, warto pomyśleć o skutecznej ochronie przeciwpożarowej. Oczywiście najbezpieczniej jest stosować ocieplenia z wełny skalnej i tynku o klasie reakcji na ogień minimum A2-s3, d0 bo one w ogóle nie przyczyniają się do rozprzestrzeniania ognia. Izolacja ze skalnej wełny mineralnej wytrzymuje temperaturę dochodzącą nawet do 1000°C. Wełna szklana wytrzymuje temperaturę do 600-700°C. Trzeba tu koniecznie dodać, że powyższe dane dotyczą samych włókien. Spoiwo, które je łączy (obydwa rodzaje wełny), wytrzymuje temperaturę do 250°C. Im więcej spoiwa, tym wełna ma mniejszą odporność na wysoką temperaturę.


Budujesz dom?  Przeczytaj wywiad z dekarzem: Budowa dachu, deskowanie.

Zapoznaj się też z tym materiałem, jeśli zamierzasz przeprowadzić remont drewnianego domu.

Opinie

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

Polecamy również:

Dom drewniany czy murowany? Jaki wybrać?

Jedną z najważniejszych kwestii, jakie należy rozstrzygnąć jeszcze przed rozpoczęciem projektowania domu, jest wybór technologii, w której zostanie on wzniesiony. W polskich realiach oznacza to decyzję czy stawiać budynek murowany czy drewniany, a dokładniej szkieletowy, nazywany często kanadyjskim lub z bala.